MemOyoU ไม่ใช่นิทรรศการภาพถ่าย
แม้ภาพถ่ายสีขาวดำของแม่น้ำจากหลากหลายแหล่งทั่วโลกจะเป็นสิ่งแรกที่ต้อนรับผู้ชมที่เดินเข้ามาในบริเวณนิทรรศการ ซึ่งตั้งอยู่ที่ Case Space Revolution @Broccoli Revolution Charoenkrung ก็ตาม เมื่อถามสันติ ลอรัชวี นักออกแบบผู้เป็นศิลปินเจ้าของผลงานเองว่าใช้กล้องอะไรถ่าย เขาก็ตอบง่ายๆ ว่ากล้องที่มี บางภาพถ่ายด้วยกล้องสมาร์ทโฟนด้วยซ้ำ
นั่นไม่ใช่ความจำเป็น แต่เป็นความตั้งใจ เช่นเดียวกับการที่เขาเลือกภาพของแม่น้ำจากหลายแห่งในโลกมาเล่าในนิทรรศการ MemOyoU (Memorandum of Understanding) นี้ “จริงๆ แล้ว แม่น้ำกับความทรงจำเป็นสิ่งที่คล้ายกัน คือไม่มีรูป ไม่มีความตายตัว แม่น้ำที่เราเห็นตอนกดถ่ายภาพ กับแม่น้ำเดียวกันตอนอยู่ในภาพถ่ายก็อาจจะแตกต่างกันก็ได้ ภาพแม่น้ำในนิทรรศการนี้มีหลายแบบ มีทั้งแบบแลนด์สเคป บางภาพก็ดูเหมือนเกาะ ผมว่ามันขึ้นอยู่กับว่าเรามองเห็นอะไร ชีวิตก็เหมือนกันครับ จะเกิดอะไรขึ้น มันก็ขึ้นอยู่กับว่าเราเห็นอะไร เราคัดกรองมันอย่างไร ซึ่งมันก็ไม่ได้ตรงไปตรงมาหรอก”
ภาพของแม่น้ำที่สันติกล่าวว่าเป็น “หนึ่งในวิธีบันทึกความทรงจำ” ของเรา กับข้อความในสมุดบันทึกที่เขาเขียนมาอย่างต่อเนื่องยาวนานกว่าสิบปีคือสองสิ่งที่เรียกได้ว่าปรากฏอยู่ในผลงานของเขาอยู่เสมอในหนึ่งทศวรรษที่ผ่านมา ไม่ทางตรงก็ทางอ้อม เขาเล่าว่าเขามีสถานพักตากอากาศส่วนตัวอยู่แห่งหนึ่งที่เขาใช้เก็บความทรงจำเหล่านี้เอาไว้ เป็นเหมือนที่สำหรับ “พักใจ” และ “เตือนใจ” ไปพร้อมๆ กัน และความทรงจำมากมายที่ไม่ปะติดปะต่อที่มีทั้งอารมณ์สุขและเศร้าก็ถูกถ่ายทอดออกมาเป็น “วิชวล” ที่เขาเรียกว่า “ก้อนความคิด” ในนิทรรศการนี้ “อยากจำลองการทำงานของความทรงจำ และเราจัดการกับความทรงจำอย่างไรบ้าง” นอกจากภาพถ่ายของแม่น้ำที่ดูไปไกลกว่าภาพถ่ายเชิงกายภาพ เราจึงได้เห็นหนังสือเล่มหนาที่เล่าเรื่องราวที่ไม่ปะติดปะต่อด้วยตัวหนังสือเล็กจิ๋ว ที่เต็มไปด้วยตัวละครเต็มไปหมด “บางอย่างที่เราไม่อยากจำก็อาจจะแปรสภาพไป เป็นแมวบ้าง เป็นคนแก่บ้าง หรือบางทีก็ลืมไปแล้วนะว่าเป็นใครกันแน่” สันติกล่าว “มันไม่จำเป็นหรอกว่าจริงหรือเปล่า แต่สิ่งสำคัญคือเราอยากจะจำอย่างไรมากกว่า”
อีกมุมหนึ่งของนิทรรศการเป็นงานประติมากรรมที่เป็นภาพถ่ายของแม่น้ำ ติดอยู่บนอีพ็อกซีสีใสที่มองเข้าไปเห็นคำว่า Dream, Truth, Freedom และ Love คำสี่คำที่เขาสังเคราะห์ขึ้นมาจากการเยี่ยมเยือนสถานพักตากอากาศแห่งนี้มาตลอดสิบปี “จริงๆ แล้วมีอีกหลายคำ แต่ท้ายที่สุดก็ตัดสินใจเลือกสี่คำนี้ บางช่วงเวลาของชีวิตก็อาจจะมีหลายอย่างที่หล่นหายไประหว่างทาง และผมคิดว่าคน 90% ก็อาจจะทิ้งหรือทำสิ่งเหล่านี้หล่นหายไประหว่างทางเช่นกัน “
สันติกล่าวว่าในบางศาสนา แม่น้ำคือสัญลักษณ์ของการเปลี่ยนผ่าน และนี่อาจเป็นหนึ่งเหตุผลที่มีภาพของแม่น้ำมากมายในนิทรรศการนี้ หลังจากวนเวียนอยู่กับความทรงจำชุดนี้มาสิบปี นี่คือนิทรรศการที่เป็นเหมือนข้อตกลงร่วมกัน (Memorundum of Understanding) กับตัวเองว่าขอขอบคุณที่ช่วยประคับประคองกันมา แต่ตอนนี้ถึงเวลาที่ต้องก้าวต่อไปแล้ว
นิทรรศการ MemOyoU (Memorundum of Understanding) จัดแสดงที่ Case Space Revolution @Broccoli Revolution Charoenkrung เจริญกรุง 42 จนถึงวันที่ 31 กรกฎาคมนี้ ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ facebook.com/casespacerevolution
ภาพ: Case Space Revolution
